haram

sif. <ər.>

1. İslam dininin ehkamlarına görə yeyilməsinə, işlədilməsinə icazə verilməyən (halal əksi). Haram mal bərəkət tutmaz. (Ata. sözü). <Yaşlı kişi:> Mən tamamilə mövhumatçı bir gəncdim, din və şəriətin haram bildiyi heç bir iş arxasınca getməmişdim. S. H..

2. məc. Zəhmətlə, əməklə, düz yolla qazanılmayan, əldə edilməyən. <Musa:> Çalış, sən həmişə öz əməyin ye; Haram mal yeməyə alışma, dilim. «Abbas və Gülgəz». Kimsə öz adına vurmurdu ləkə; Acından ölsə də haram yemirdi. Ə. Kürçaylı.

◊ Haram eləmək (etmək) – bax haram qatmaq 2-ci mənada. <II qul:> Yenə səhər tezdən Bəhram; Yuxumuzu etdi haram. A. Ş.. Bu söz çox vaxt <Ağasəfər və Həmzənin> yediyini haram etmişdi. Ə. Ə.. Haram iliyi – bax onurğa beyni («onurğa»da). Balığın sinir sistemi beyin və haram ilikdən və buradan da bədənin hər tərəfinə yayılan incə sinirlərdən ibarətdir. C. Cəbrayılbəyli. Haram qatmaq, harama qatmaq – 1) təmiz, düz yolla əldə edilmiş bir şeyi korlamaq, təmizlikdən məhrum etmək. <Xortdan:> Hamı yəqin edir ki, belə adam müştəri aldadıb malına haram qatmaz. Ə. H.. <Yaşlı kişi tacirə:> Sən mənim xeyir-bərəkətimi qaçıracaqsan, sən mənim halal malıma haram qatacaqsan!. . – deyərək uzun-uzadı deyinərdi. S. Hüseyn; 2) pozmaq, mane olmaq. Haram qatıb onlar şirin yuxuya; Yetişdilər səhər tezdən Nuxaya. H. K. S.. Atlar yorulmuşdu. Faytonçunun cidd-cəhdinə baxmayaraq, yerişlərinə haram qatmaq istəmirdilər. İ. Ş.. Haram olsun! – qarğış məqamında işlədilir. Ananın südü sənə haram olsun. – <Teymur ağa:> Mənim atamın yaxşılıqları <vəzirə> haram olsun! M. F. A.. Haram tikə – düzgün olmayan yollarla əldə edilmiş hər hansı bir şey. Azdı ac gödənə yüz haram tikə. . M. Araz.